Van controleren naar faciliteren

Joep | | Leestijd: ± 3 min.

In mijn vorige blog heb ik gepleit voor het terugbrengen van toetsen naar de werkvloer. Het maken van deze beweging met uw organisatie betekent niet alleen een verandering van toetsingsprocedure, maar eveneens het terugleggen van de verantwoordelijkheid van deze procedure bij de medewerkers zelf.

Voor veel organisaties is dit een lastige transitie, aangezien dit jarenlang niet de norm is geweest. Door de toegenomen inspectiedruk en de noodzaak om alles wat wij doen te registreren zijn academies binnen de zorg steeds meer in de rol van controleur gepusht.

Mijns inziens is dit niet de rol die een academie moet hebben. Ik zie de academies en leerhuizen in de zorg als facilitators van leren en ontwikkelen. De academie is in mijn ogen een centrum waar expertise op het gebied van onderwijs en ontwikkeling wordt samen gebracht met de vraag naar kennis en kunde van de werkvloer. Op basis van deze vraag kunnen opleidingsprogramma's worden afgestemd op de daadwerkelijke behoefte van de lerende.

In de afgelopen jaren is dit niet altijd wat er daadwerkelijk is gebeurd. Dit komt door de tweede verantwoordelijkheid van elke academie: stuurinformatie leveren aan het hoger management van de organisatie. De nadruk van de taak van de academie heeft zover ik kan zien meer in deze hoek gelegen. Het kwantificeren van leren, het beheersbaar maken van leerprocessen en het inzichtelijk maken van de resultaten.

Het resultaat: in plaats van het faciliteren van leren en ontwikkelen zijn academies een manier van leren gaan voorschrijven. Een LMS werd gekozen, geïmplementeerd en voorzien van een catalogus met leeractiviteiten waarbij alles vooraf was uitgedacht. Een lerende had niet meer de keuze om zijn eigen ontwikkelroute te kiezen maar werd exact voorgeschreven wat en hoe hij zaken moest aantonen.

Een feestje voor de rapportages, maar een crime voor leren en ontwikkelen.

Gelukkig kan het ook anders. Het afgelopen jaar ben ik met een heel stel van mijn klanten al hard bezig geweest met het terugdrijven van bovenstaande situatie. De volgende zaken kunnen enorm helpen om deze stap in jouw organisatie te maken:

1. Koppel het LMS aan een informele leeromgeving

Het LMS is en blijft een feestje van management en rapportages. Gezien de huidige inspectiedruk zal het nog wel enige tijd belangrijk blijven om alle bekwaamheden van medewerkers aan te tonen. Echter, de denkfout die vaak wordt gemaakt is dat het moeten aantonen van bekwaamheden tevens betekent dat het leren moet worden gereguleerd.

Rapportages zijn output-gericht. De enige standaardisatie die daarvoor nodig is ligt bij de toetsing (die we op de werkvloer gaan doen toch?). Het leren zelf staat hier in principe los van. Iedereen weet dat elke persoon een andere voorkeursmanier van leren heeft. Laten we dus zorgen dat de lerende in ieder geval de aanloop naar de toets zelf kan bepalen.

Door het inrichten van een informele leeromgeving waarin je als organisatie per onderwerp je content aan de lerende presenteert helpt hierin sterk mee. De lerende wordt losgelaten en kan zelf op zoek naar die zaken die hij of zij nodig heeft om zich bekwaam genoeg te voelen om zich te laten toetsen. Of dit nou gebeurd via de links naar protocollen, een e-learning module die beschikbaar is gesteld, die klinische les van een andere afdeling of gewoon zoeken op het internet, zou niets moeten uitmaken.

2. Iedere medewerker wil zijn werk goed doen

Dit zou het uitgangspunt moeten zijn bij het maken van beslissingen omtrent onderwijs. De nadruk op controle van processen ontstaat doorgaans vanuit het idee dat ‘als het niet gecontroleerd wordt gebeurt het niet’.

Wanneer ik een dergelijk argument hoor is mijn eerste reactie: “Het personeelsbeleid moet wel heel slecht zijn hier, als er alleen maar ongemotiveerde medewerkers rondlopen”.

Uiteraard zijn ongemotiveerde medewerkers er ook, maar die groep zou zeker een minderheid moeten zijn. En wanneer we beleid gaan maken op de uitzonderingen komt dit de kwaliteit van ons beleid voor de meerderheid niet ten goede.


Begin de verandering. Denk vanuit de lerende en wat hij wil, maar behoud de benodigde output. Het is een win-win situatie. Ik wens je veel succes met de eerste stap.

Wil je de eerste stap samen maken? Neem dan gerust contact met ons op. Ik of een van mijn collega consultants ga graag in gesprek om te kijken wat binnen uw organisatie concreet gedaan kan worden om uw organisatieontwikkeling naar het volgende level te brengen.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte.